ÜRETİCİ ÜSTÜNE DÜŞENİ YAPTI, YA SİZ?
Birinci sınıf gıda ürünlerinde eğer üretim açığınız olan (üretimin tüketimi karşılamadığı) bir ürün var ise, o ürüne öncelik verirsiniz.Üretim açığı olan ürünün ekilmesini teşvik edersiniz,alım garantisi verirsiniz,üretici maliyetlerine sübvansiyon uygularsınız ve daha birçok teşvik modeli geliştirmek suretiyle o açığı kapatmak için uğraş verirsiniz.Mevzu bahis ürünün üretim açığını kapatarak aynı zamanda ülkeden döviz çıkışını da engellemiş olursunuz.Dövize ulaşımı bir hayli zor ve maliyetli olan ülkemiz için bu durum çok daha önemli.Mesela ağustos ayında 11,3 milyar dolar açık vermişiz.
Tüm bu gelişmeler yaşanırken,cari açığın finansmanı bile sıkıntıya girmişken hala üreticinin elinde olan ayçiçeğini almamak veya ucuza almak için türlü bahaneler üretebiliyoruz.%40 dışa bağımlısınız bu ayçiçeğinde.. Yıllık 1 milyon tondan fazla üretim açığınız var.
Bu 1 milyon ton ayçiçeği üretim açığını kapatmak için 2021 yılında ham ayçiçek yağı ithalatına 1,1 milyar dolar para ödediniz.Yahu bunların tamamı ders almak için yeter de artar bile.
Biz ders aldık mı?Tabii ki hayır.Bu yıl çiftçi çok zor üretim yaptı.Artan maliyetler karşılanamaz durumdaydı ve çoğu çiftçi bu maliyetler ile baş edemeyip gübre ve sulamayı yetersiz yapınca rekolte kaybı ile karşı karşıya kaldı.Üreticinin kendini avuttuğu tek konu var idi : fiyat yüksek olacak.Hatta mahsul tarlaya ekilirken beklenti fiyatı 15 tl/ kg idi.Üretici binbir emek ile ürettiği ürününü hasat etmeye başlaması ile birlikte her şey bir anda değişti.Bırakın fiyatı,çiftçi ürününü satmakta bile zorlandı.
Konya bölgesinde hasat başlarken
Konya Şeker alım fiyatını 12 tl/kg ( %40 yağ oranı ) olarak açıkladı.Tarım kredi Kooperatifi ise daha önce açıkladığı fiyata(10,45 tl/kg / %40 yağ oranı) zam yaparak fiyatını 12 tl/kg( % 40 yağ oranı ) olarak revize etti.
Her bir yağ artışında 0,15 tl/kg artış yapılacağı açıklandı.
Sonra ne oldu
Açıklanan fiyatlar çerçevesinde alım devam ederken,bir anda ( 10.09.2022 tarihi itibariyle ) ayçiçeği alım fiyatını her iki kurumda aşağı çekmeye başladı.Arka arkaya fiyatların aşağı çekilmesiyle Konya Şeker’in fiyatı 10,900 tl/kg( %40 yağ oranı ),Tarım Kredi Kooperatifinin fiyatı ise 10,700 tl/kg( %40 yağ oranı ) bandına geldi.Bu durum üretici tarafından hoş karşılanmadı ve eylem başlattılar.Bu eylemi yatıştırmaya gelen ilgili kurum yöneticilerinin söylemleri ise tam bir skandal niteliğindeydi.
Bazılarını yazmak istiyorum :
- Şu ana kadar 60 bin ton ayçiçeği aldık,bu hızla devam edersek 150 bin ton mal alırız.Biz bu ayçiçeğini ne yapalım ?
- Biz çiftçinin bu kadar ayçiçeği getireceğini tahmin edemedik
- Çiftçiden ayçiçeğini toplayan tüccar tekrar bize sattı
- Şu an yurtdışından tonu 1100 dolara ham yağ alabiliriz,biz 12 liraya ayçiçeği alırsak satamayız,piyasa ile rekabet edemeyiz