0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Bizim de şirket olarak çok önemsediğimiz ihracat kalemimiz olan fındık hakkında söylemek istediğimiz çok fazla şey var.En önemlisi, ülkemizin mevzu bahis ürün bazında dünyanın en büyük üreticisi olması hasebi ile,ülke olarak ciddi bir döviz girdisi elde etmeliyiz ama henüz bunu başarabildiğimiz söylenemez..Her yıl ortalama 2-2,5 milyar dolar gelir elde ediyoruz ama bu rakam son derece yetersiz.

’’Ürün çok,marka yok’’ diyor Selçuk Şirin hoca.. Yani fındığı biz üretiyoruz başkaları markalaştırıyor.Bizim fındığımızı markalaştıran Ferrero’nun yıllık cirosu 15 milyar doların üzerinde…’’The Economist diyor ki : Ferrero hep kendi geliştirdiği markalarla büyümüş bir şirket,tek istisna Ferrero’nun Türkiye’den satın aldığı(Oltan Gıda) şirket.’’ Fındığın başkaları için ne kadar önemli olduğunu görüyoruz,duyuyoruz,okuyoruz. Peki biz neredeyiz ? Markalaşmak için projelerimiz var mı ?En önemlisi fındık politikamız ne?. 10 yıl sonra ne bekliyoruz ? Dünya ne yapıyor ?

TMO aracılığı ile her sene 60-70 bin ton kabuklu fındık almak bir politika mıdır ?

Son INC( International Nut & Dried Fruit Council ) toplantısında açıklanan rekolte beklentilerini yukarıda görebilirsiniz. Bu verilerin açıklanmasından sonra,içeride ilk okuduğum haber bu rakamların yanlış olduğu yönündeydi.!  Lakin hem TÜİK( 729 bin ton ) hem de Tarım ve Orman bakanlığı ( 765 bin ton ) yaklaşık aynı rakamları açıkladı.

Bakıldığında yıllık ihraç ettiğimiz fındık miktarında artış var ama dolar bazlı elde ettiğimiz gelirde azalma göze çarpıyor.İşte markalaşmak burada öne çıkıyor.Son okuduğum KİB(Karadeniz İhracatçı Birlikleri) açıklamasında diyor ki : Geçtiğimiz sezon aynı döneme göre miktarda %33,6 değerde ise %13 artış bulunmaktadır..

Bu tablo bize gösteriyor ki kazanan biz değiliz.. Türkiye olarak hasat öncesi rekolteyi,hasat sonrasında ise fiyatı konuşuyoruz.Fındığı markalaştırmak,dekar başına max. verimi almak, aflatoksin konusunda bilinçli süreç yönetimi gibi en kritik mevzular konuşulmuyor, konuşulsa bile çok gerilerde kalıyor.

En çok hangi tip fındık ihraç ediyoruz :

İleri işlenmiş fındık ihracatımız çok az,genelde iç fındık ihracatı yapıyoruz.Devlet,özellikle fındık püresi şeklinde yapılan ihracatlarda (fon v.s. masrafları) ciddi avantajlar sağlıyor lakin hala fındık püresi ihracatımızda yukarı yönlü belirgin hareket yok.

İçeride fiyatı tartışmaktan ziyade,asıl çözüm üretmemiz gereken konu bu sorular.Bugün için açık ara en büyük üretici rolümüz bir şekilde para kazanmamızı sağlıyor.Lakin bizim dışımızda ki fındık üreticisi ülkeler deneme tarlalarında durmaksızın çalışıyor ve onlar için en önemli konunun dekar başına en yüksek verimi almak olduğunu unutmamalıyız. Biz bu şekilde devam edersek muhtemelen bir süre sonra en büyük üretici rolümüzü kaybedeceğiz ve ihracat yapmak bugünkü kadar kolay olmayacak.%80 ihraç bir üründe pazarı kaybedersek içeride bu fındığı ne yaparız diye düşünmeliyiz.

Her sektörde olduğu gibi,fındık için de sürdürülebilirlik olmazsa olmazımız.Fındık bahçelerinde bilinçli tarımsal yöntemlerin kullanılması ile halihazırda eşsiz bir aromaya sahip fındığımızın diğer zararlı parametrelerden arındırılmasını sağlayabiliriz.Sonrasında en önemli konu markalaşmak ve işlenmiş ürün ihracatı. Bu noktada hem devlete hem de birliklere çok büyük iş düşüyor.

Devletin tek elden rekolte açıklama konusu var birde.Son yıllarda, Türkiye fındık rekoltesinin sadece devlet tarafından açıklanması için uğraş veriliyor.İyi de fındık sanayisi( manav- kırımcı- fabrika ) ve birlikler tüm verileri toplamak ve yorumlamak için her türlü bilgi ve tecrübeye sahip,o halde neden tek el? Serbest piyasa koşullarını bozmaz mı bu durum ? Açıklanan rekolte verisine göre tüm fındık kullanıcıları 1 yıllık tedarik planlarını yapıyor. Rekoltede yapılacak ufak bir yanlışlık milyon dolarlık zarar oluşturmaz mı ? Bu tek elden açıklama ısrarının da ne derece anlamlı olduğu tartışılır.

Güncel piyasa hakkında birkaç kelime etmek gerekir ise;

Bu yıl fındık açısından epey zor geçeceğe benziyor.Zira hem içeride hem de en büyük ihracat pazarında( AB ) ekonomik zorluklar had safhada. Türkiye için bir şey söylemeye gerek yok,heterodoks ( Neoklasik ekonomi ile çelişen / alışılmışın dışında ekonomik yaklaşımlar ) politikalar izlemesinden mütevellit,konuşmanın bir manası yok.Ekonomide karşılığı olmayan bir model denendiği için,bizim veya bir başkasının bu yapılanları açıklama ihtimali yok.AB için ise faiz artırımlarına geç kaldığı yönünde yapılan yorumlara ek olarak resesyonun kaçınılmaz olduğu açıkça görülüyor. Faiz artışı ile para politikasında sıkılaşma evresine geçen AB, mali kanadı biraz daha gevşek bırakması ile resesyonu teyit veya hafif atlatabileceğini düşünüyor ama başarılı olur mu bilinmez..Her halükarda bir etki olacak ve bu etki fındık ihracatımızı olumsuz yönde  etkileyecektir.İç piyasada fındık tüketimini artıramadık ve alım gücünün çok zayıflaması sebebiyle fındık tüketimini artırmamız da mümkün değil.Muhtemelen bu yıl iç piyasa tüketimlerinde de bir azalma göreceğiz.

2022/2023 yılı rekoltesinin iyi olması da fiyatlar üzerinde aşağı yönlü bir baskı oluşturacaktır.Tmo’nun açıkladığı ortalama 54 tl/kg olan kabuklu fındık alım fiyatları bile piyasanın aşağı gelmesini engelleyemedi. Hasadın ilk başlarında 38 ile 44 tl/kg bandında işleyen kabuklu fındık piyasası,bugünlerde 45-48 tl/kg civarı hareket ediyor.Bakınız Tmo’nun açıkladığı yüksek fiyat piyasa tarafından satın alınmadı,serbest piyasa şartlarında oluşan fiyat üzerinden ticaret devam etti.

Fındık sadece sezon öncesi alım fiyatı açıklanan bir tarım ürünü olmamalı. Zira, tadı ve içerdiği yağ oranı bakımından dünyanın en üstün özellikli fındığına sahibiz.Yukarıda anlattığım üzere, alım fiyatı açıklayarak fındığı değerli kılamazsınız.Fındık işleme tekniklerini geliştirerek ve bunu yurtdışı pazarlara ihraç ederek fındığın değerini artırabilirsiniz.Aksi halde dünya lideri olduğumuz ve sonrasında ithalatçı durumuna düştüğümüz diğer birçok tarım ürünü gibi fındık da bir süre sonra üretilemez duruma gelir.

Umarım hak ettiği değeri görür.