0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Üzüm, iklim ve toprak istekleri yönünden çok seçici olmaması, çoğaltma yöntemlerinin kolay olması ve farklı şekillerde değerlendirilmesi gibi sebeplerden dolayı dünyadaki en yaygın kültür bitkilerinden biridir. Ana vatanı konusunda birbirinden farklı görüşler bulunmakla birlikte Kafkasya, Hazar Denizinin güneyi ve Kuzey Doğu Anadolu yöreleri gösterilmekte olup, 20. yüzyılda yapılan jeolojik ve arkeolojik araştırmalar sonucunda yaklaşık 60 milyon yıl öncesinde bile dünyanın birçok yöresinde yetiştiği tespit edilmiştir.Üzüm; yüksek şeker içeriğinden dolayı kalori değeri yüksek bir besin maddesidir. Üzümün beslenme değerini oluşturan maddelerin niteliği ve miktarı, taze veya işleme sonucunda dönüştüğü ürüne göre değişmektedir.
Dünya genelinde 2020 yılı rakamları çerçevesinde 6,9 milyon hektar alanda, 78 milyon ton taze/yaş üzüm üretimi gerçekleştirilmiştir. Taze/yaş üzüm üretiminde İspanya (% 13,4), Çin (% 11) ve Fransa (10,9) üst sıralarda yer almaktadır.

Dünya Üzüm Verileri (1.000 ton)

Kaynak: T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Ürünleri Piyasaları – Temmuz 2022

Ülkemizde, 2020/2021 yılı üretim döneminde 3,9 milyon dekar alanda 4,2 milyon ton yaş üzüm üretimi gerçekleştirilmiştir. Söz konusu üretimin yaklaşık 2 milyon tonunun sofralık, 1 milyon 500 bin tonunun kurutmalık ve 450 bin tonunun da şaraplık olarak değerlendirildiği üzerinde durulmaktadır.2 Bağ alanları arasında Manisa, Mardin ve Denizli; üretimde ise Mersin, Manisa ve Denizli’nin ilk sıralarda yer aldığı belirtilmiştir.
Türkiye Üzüm Üretiminde En Büyük Paya Sahip İller
(%) – (2021)

Kaynak: T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Ürünleri Piyasaları – Temmuz 2022

Türkiye’de üretilen üzümler, çoğunlukla kuru ve yaş olarak tüketilmekle birlikte, bir miktar üzümden pekmez, bulama, pestil, lokum gibi formlarda doğrudan veya sirke ile içki yapımında kullanıldığı gibi dolaylı olarak sanayi tarafından da değerlendirilmektedir. Türkiye’deki üzüm tüketimi, üretimin sofralık, şaraplık veya kurutmalık olmasına göre farklılık göstermektedir. Sofralık ve şaraplık üzüm üretiminin yurtiçi talebi ancak karşılıyor olması sebebiyle, tüketimin büyük bölümü yurt içinde gerçekleştirilmekte olup ancak küçük bir bölümü ihracata konu olmaktadır. Kuru üzümde ise ağırlık ihracattır.Kuru üzüm üretiminde ve ihracatında açık ara dünya lideri olan Türkiye’nin 2021/22 sezonu kuru üzüm ihracatı 99 ülkeye ulaştı ve geliri yüzde 3 artarak 441 milyon 862 bin dolar olarak gerçekleşti.
Protein ve karbonhidrat kaynağı olan kuru üzüm, içeriğindeki demir, fosfat, kalsiyum ve diğer mineral maddeler ile A, B1, B2, B6, C vitaminlerinden dolayı, dünyada gittikçe artan oranlarda talep görmektedir. Özellikle gelişmiş ülkelerde, sağlıklı gıda tüketimi konusundaki bilincin yüksek olması beslenme alışkanlıklarında bu tip ürünlerin daha fazla yer almasına sebep olmaktadır. Kuru üzüm, gelecek yıllarda, dünya organik gıda pazarından daha büyük paylar alabilecek bir üründür. Ülkemizin çekirdeksiz kuru üzüm iç tüketim miktarı ise 35-50 bin ton seviyesindedir.

Ticaret
Dünyada 2021 yılında, toplam 9 milyar 302 milyon ABD dolar değerinde taze/yaş üzüm ihracatı gerçekleşmiştir. Peru (%12,9), Hollanda (%9,9) ve İtalya (%9,4) taze/yaş üzüm ihracatında dünyada ilk üç sırada yer almaktadır. Türkiye, 2021 yılında 204 milyon 938 bin dolar ile bu ürünün en fazla ihracatını gerçekleştiren ülkeler sıralamasında % 2,2 pay ile 14. sırada yer almıştır.

Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Konseyi (INC) 2018/2019 istatistik yıllığı verilerine göre dünya kuru üzüm üretimi 1,28 milyon ton olup Türkiye 261 bin ton üretim ile %20’lik bir paya sahiptir. Türkiye’yi ABD (%19), İran (%13) ve Çin (%13) takip etmektedir.
2019/2020 istatistik yıllığı verilerine göre de, 1,34 milyon tonluk dünya üretiminin 305 bin tonunu Türkiye üretmekte olup %23’lük bir paya sahiptir. Türkiye’yi ABD (%17), Çin (%13) ve İran (%12) takip etmektedir.Türkiye kuru üzüm ihracatında pazar lideri ve konumunu gün geçtikçe sağlamlaştırıyor.
Türkiye’nin çekirdeksiz kuru üzüm ihracatı, taze/yaş üzüm ihracatından daha fazla seyretmekte olup, 2020/2021 döneminde 205 milyon ABD dolarına yakın taze/yaş üzüm ihracatı gerçekleştirilirken, 430 milyon dolar değerinde kurutulmuş çekirdeksiz üzüm ihracatı gerçekleştirilmiştir.

Son Olarak
Özellikle kuru üzüm kanadında hem üretimde hemde ihracatta lider olan bir Türkiye var.Bununla gurur duyuyoruz, lakin aşamadığımız pestisit konusu pazar kaybına sebebiyet vermeye devam ediyor.Özellikle paketli ürün pazarını kaybediyoruz.Doğru politikaların uygulanmaması pestisit konusunu içinden çıkılmaz bir hale soktuğu bir gerçek. Küf hastalığı veya külleme için her üretici farklı ilaçlar kullanıyor.Bu sefer ihracatta 13-14 farklı pestisit çıkabiliyor.Üreticileri örgütlemek suretiyle aynı bölgelerde aynı ilacı kullanmaları sağlanmaya çalışılıyor ve bu sayede pestisit konusunda daha etkin mücadele yapılabilir. Aşamadığımız pestisit problemi yüzünden Güney Afrika paketli ürün pazarında ciddi bir rakip konumunda. Şu an 20 bin ton civarında paketli pazarı Güney Afrika kapmış durumda. Konunun aciliyeti ve önemi devam ediyor,keza Almanya,İngiltere ve Fransa gibi ülkelerde var olan 70 bin ton bandında paketli pazarı da kaybetme riskimiz var. Kısa süre içerisinde önlem alınması gerekiyor.
Türkiye’nin sahip olduğu toprak çeşitliliği ve kalitesi ciddi fırsatlar sunuyor.Umarım bundan sonraki süreçte tarıma daha çok önem verilir ve sahip olduğumuz bu degeri etkin bir şekilde kullanabiliriz.